22 maja 2025 roku Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Zakłada on, że od 1 stycznia 2026 roku do stażu pracy będzie można wliczać także okresy wykonywania zleceń oraz prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. To ważna zmiana zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
Zmiany na rynku pracy
W ostatnich miesiącach w przestrzeni medialnej coraz częściej pojawiają się informacje o wzmożonych pracach legislacyjnych prowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Ich celem jest dostosowanie przepisów do współczesnych realiów rynku pracy oraz zapewnienie równości w zatrudnieniu. Wśród najgłośniejszych tematów znajdują się propozycje skrócenia tygodniowego czasu pracy czy wdrożenie unijnej dyrektywy o jawności wynagrodzeń. Do tej listy należy obecnie dołączyć także projekt nowelizacji Kodeksu pracy, zakładający istotną zmianę w sposobie ustalania stażu pracy.
Nowe przepisy mają umożliwić zaliczanie do stażu nie tylko zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jak ma to miejsce obecnie, ale również wykonywania pracy w ramach innych form prawnych. Wprowadzana zmiana to odpowiedź na realny problem rynku, który według szacunków może dotykać blisko 2 miliony osób. Często bowiem okazuje się, że osoby wykonujące umowę zlecania czy prowadzące działalność gospodarczą przez wiele lat wykonują podobne obowiązki co pracownicy etatowi, a mimo to ich wysiłek nie przekłada się na budowanie stażu pracy, który ma kluczowe znaczenie m.in. przy ustalaniu wymiaru urlopu, prawa do nagród jubileuszowych czy uprawnień emerytalnych.
Staż pracy nie tylko dla pracowników etatowych
Prezentowana nowelizacja Kodeksu pracy znacząco rozszerza katalog aktywności zawodowych, które będą wliczane do stażu pracy. Zgodnie z zapowiedziami, od stycznia 2026 roku oprócz zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, do stażu będzie można zaliczyć także inne formy aktywności zawodowej, które dotychczas były pomijane. Nowe przepisy pozwolą uwzględnić okres prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność. Dodatkowo do stażu pracy zaliczyć będzie można także okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Ustawodawca przewidział również możliwość wliczenia do stażu pracy okresów wykonywania umów cywilnoprawnych, takich jak:
- umowa zlecenie,
- umowa o świadczenie usług,
- a także umowa agencyjna.
Ponadto uwzględnione zostaną również okresy pozostawania osobą współpracującą z ww. osobami oraz pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych. Co istotne, do stażu pracy zaliczać się będą także zagraniczne okresy innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej.
Nowe uprawnienia, ale i obowiązki dla pracowników
Warunkiem wliczenia wyżej wymienionych okresów do stażu pracy będzie opłacanie w ich trakcie składek na ubezpieczenia społeczne. Dlatego Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej zaznacza, że wymienione okresy zatrudnienia będą potwierdzane zaświadczeniami wydanymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast okresy, które nie podlegały zgłoszeniu do ZUS oraz okresy inne niż zatrudnienie pracy zarobkowej za granicą będą z kolei potwierdzane na zasadach ogólnych reguł dowodowych. Należy podkreślić, że to na pracowniku spoczywać będzie ciężar udowodnienia okresu zatrudnienia. Warto podkreślić, że nowelizacja nie pozbawia pracowników uprawnień nabytych przed jej wejściem w życie Oznacza to, że nabyty przed wprowadzeniem nowelizacji staż pracy będzie się liczył.
Konsekwencje proponowanych zmian dla pracodawców
Wprowadzane zmiany w przepisach nie pozostaną bez wpływu na pracodawców, a wręcz przeciwnie, będą wymagać od nich także właściwego przygotowania. Co więcej, ze względu na to, że do wejścia w życie nowych przepisów pozostało nieco ponad pół roku, firmy powinny rozpocząć przygotowania jak najszybciej. W pierwszej kolejności konieczna będzie weryfikacja dokumentacji pracowniczej oraz uwzględnienie w niej dodatkowych okresów zatrudnienia. To może wymagać pozyskania zaświadczeń z ZUS lub innych instytucji.
Pracodawcy będą musieli także zaktualizować systemy kadrowo-płacowe. Zmiany obejmą także systemy HR, które będą musiały prawidłowo naliczać uprawnienia pracownicze w zgodzie z nowymi przepisami. Co więcej, niezbędne będzie zorganizowanie szkoleń dla pracowników HR. Pracownicy tych działów powinni być odpowiednio przeszkoleni w zakresie nowych regulacji, aby zapewnić ich prawidłowe stosowanie.
Podsumowanie
Projektowane zmiany w przepisach to istotny krok w kierunku wyrównania praw pracowników niezależnie od formy zatrudnienia. Dzięki nim osoby dotychczas pomijane w systemie emerytalnym czy kadrowym zyskają realne szanse na dostęp do uprawnień wynikających ze stażu pracy. Dla zatrudnionych oznaczają realne korzyści zarówno finansowe, jak i zawodowe.
Warto jednak mieć na uwadze, że z perspektywy pracodawcy dostosowanie się do nowych przepisów może generować konkretne obowiązki i koszty, związane m.in. z koniecznością aktualizacji dokumentacji pracowniczej czy wypłatą świadczeń zależnych od stażu pracy.
Ten artykuł powstał we współpracy z Grant Thornton.
Grant Thornton to jedna z wiodących organizacji audytorsko-doradczych na świecie, obecna w 147 krajach i zatrudniająca 68 tys. pracowników. W Polsce działa od 30 lat, a zespół liczący około 1000 pracowników w 8 lokalizacjach wspiera klientów w takich obszarach, jak m.in. outsourcing rachunkowości oraz kadr i płac, tax compliance, audyt, doradztwo podatkowe i finansowe, obsługa prawna, konsulting biznesowy i cyfrowy czy dotacje dla firm.
