Zmiany zasad ustalania stażu pracy, zmiany w wynagrodzeniu minimalnym, zmiany w wykazie chorób zawodowych oraz nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich – to tylko niektóre tematy, które poruszamy w najnowszym wydaniu biuletynu HR Puls.
Zmiany zasad ustalania stażu pracy
21 października 2025 roku została opublikowana w Dzienniku Ustaw ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Nowelizacja wprowadza jednolite zasady naliczania stażu pracy dla celów ustalania wszystkich uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy i dostępu do określonych stanowisk pracy.
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, do okresu zatrudnienia – poza wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych – wliczane będą okresy wykonywania pracy i prowadzenia działalności określone w art. 6 ust. 1 pkt 3, 4, 5, 5a, 6, 8, 11, 12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 497), jeśli stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych. Są to okresy:
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym w szczególności indywidualnej działalności gospodarczej,
- pełnienia mandatu posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora,
- wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- pełnienia czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego,
- odbywania służby zastępczej czy wykonywania pracy z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.
Ponadto do stażu pracy będą zaliczane niektóre okresy niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przewidziane w przepisach szczególnych, które wiążą się z wykonywaniem pracy lub działalności co do zasady stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. wykonywanie pracy na podstawie umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat).
Wymienione okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego przedmiotem będzie podleganie ubezpieczeniom społecznym z wymienionych tytułów lub niepodleganie ubezpieczeniom społecznym w przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych. Wnioski o wydanie zaświadczeń zostaną udostępnione w systemie PUE/eZUS dopiero po wejściu w życie ustawy.
Termin wejścia w życie znowelizowanych zasad liczenia stażu pracy to 1 stycznia 2026 roku. Od tego dnia znowelizowane przepisy obejmą sektor publiczny.
Do pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych przepisy niniejszej ustawy będą stosowane od 1 maja 2026 roku.
Zmiana czasu a praca w nocy – rozliczenie wynagrodzenia za pracę nocną
Zmiana czasu pracy z letniego na zimowy będzie miała miejsce w nocy z 25 października (soboty) na 26 października (niedzielę) 2025 roku.
W związku z tym pracownicy zatrudnieni na nocnej zmianie z soboty na niedzielę będą pracowali godzinę dłużej. Dlatego też należy wziąć tę godzinę pod uwagę przy rozliczeniu czasu pracy za październik. Zmiana czasu z letniego na zimowy ma bowiem wpływ na czas pracy pracownika.
Może nastąpić u niego bowiem również przekroczenie dobowej normy czasu pracy, rozliczane co do zasady poprzez wypłatę normalnego wynagrodzenia wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50% lub 100%. Pracodawca może pracę w godzinach nadliczbowych zrekompensować także poprzez oddanie czasu wolnego od pracy.
Zmiany w wynagrodzeniu minimalnym
Trwają prace nad ustawą o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Projekt ten ma na celu dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych. Nowelizacja ma zapewnić wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25 października 2022 r., str. 33). Państwa członkowskie zobowiązane były wdrożyć dyrektywę do 15 listopada 2024 r. Polska nie zrobiła tego w wymaganym terminie.
W związku z uwagami zgłaszanymi przez ministerstwa na etapie uzgodnień międzyresortowych, powstanie kolejna, zmieniona wersja projektu nowelizacji ustawy.
Założenia zmian w przepisach ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przewidują etapowe wyłączanie z minimalnego wynagrodzenia dodatków funkcyjnych, innych dodatków oraz premii i nagród. Ma to dać pracodawcom czas na dostosowanie się do nowych przepisów.
Planowane terminy wyłączenia z minimalnego wynagrodzenia poszczególnych składników kształtują się następująco:
- dodatek funkcyjny – od 01.01.2027 r.,
- pozostałe dodatki – od 01.01.2028 r.,
- premie i nagrody – od 01.01.2029 r.
Zmiany w wykazie chorób zawodowych
Do konsultacji społecznych skierowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1836).
Projektowane rozporządzenie wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2668 z dnia 22 listopada 2023 r. w sprawie zmiany dyrektywy 2009/148/WE w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy.
Zmiany objęte projektowanym rozporządzeniem obejmują rozszerzenie katalogu chorób zawodowych wynikających z narażenia na działanie azbestu w miejscu pracy. Do wykazu zostaną włączone choroby: rak jajnika i rak żołądkowo-jelitowy.
Rozporządzenie ma wejść w życie z dniem 21 grudnia 2025 r.
Nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (projekt deregulacyjny), przedłożony przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Projekt ten zakłada usprawnienie i ujednolicenie sposobu wydawania orzeczeń przez lekarzy ZUS oraz zasad kontroli zwolnień lekarskich, co w konsekwencji ma spowodować skrócenie okresu oczekiwania na orzeczenia lekarskie, a także podniesienie ich jakości.
Najważniejsze rozwiązania, jakie ma wprowadzić projektowana nowelizacja to:
- zmiany dotyczące zasad zatrudniania lekarzy orzeczników ZUS,
- włączenie do orzekania w określonych sprawach innych zawodów medycznych (fizjoterapeutów i pielęgniarek),
- zmiany organizacyjne w ZUS,
- wprowadzenie nowego modelu orzekania,
- zwiększenie nadzoru Prezesa ZUS nad jakością orzeczeń,
- wprowadzenie nowych zasad kontroli zwolnień lekarskich poprzez doprecyzowanie sytuacji, kiedy można stracić zasiłek chorobowy. Będzie to:
- praca zarobkowa podczas zwolnienia (z wyjątkiem drobnych czynności, jak np. zakupy);
- działania przedłużające chorobę, np. forsowny wyjazd podczas rekonwalescencji.
- wprowadzenie możliwości korzystania ze zwolnienia w jednym miejscu, a pracowanie w drugim (np. dla osób z dwoma etatami – jeśli charakter pracy na to pozwala).
Nowe przepisy mają wejść w życie zasadniczo od 1 stycznia 2026 roku.
Zniesienie obowiązku przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS
20 października 2025 roku pod pozycją 1409 została opublikowana w Dzienniku Ustaw ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawa ta likwiduje obowiązek przechowywania przez przedsiębiorców dokumentów zgłoszeniowych wysyłanych elektronicznie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Na mocy obowiązującego art. 36 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych o treści: „W przypadku przekazywania zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postaci dokumentu elektronicznego zgłoszenie w postaci dokumentu pisemnego z własnoręcznym podpisem osoby zgłaszanej płatnik przechowuje przez okres 5 lat”. Znowelizowane przepisy uchylają obowiązek zawarty w powyższym artykule.
Zmiany mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
